Kira Tespit Davaları: Temel Bilgiler ve Uygulama Süreci

 

Kira tespit davaları, kiracı ve mülk sahibi arasındaki kira bedeli uyuşmazlıklarını çözmek için hukuki bir yoldur. Bu davalar, taraflar arasında uyuşmazlık bulunması durumunda kira bedelinin adil bir şekilde belirlenmesini sağlamak amacıyla açılır. Aşağıda, alt başlıklar altında bu davaların temel nitelikleri ve Türkiye’deki uygulanışı hakkında kısaca bilgi bulabilirsiniz.

 

Kira Tespit Davası Nedir?

Kira tespit davası(kira bedelinin tespiti davası), yeni kira döneminde uygulanacak olan kira bedelinin belirlenmesi amacıyla açılan bir dava türüdür. Ev sahipleri tarafından kiranın artırılması için açılan kira tespit davaları, son günlerde gündemi oldukça meşgul etmekte olan bir konudur. Türkiye’de, taraflar ilk etapta kira bedelini kendileri belirleyebilirler, ancak kira sözleşmesinin yenilenmesi durumunda, yeni kira bedeli tamamen tarafların iradesine bağlı değildir​.

 

Kira Tespit Davasının Şartları Nelerdir?

Kira tespit davasının açılabilmesi için belirli şartlar vardır:

1. Kiralanan şey bir konut veya çatılı bir işyeri olmalıdır.
2. Taraflar arasında geçerli bir kira sözleşmesi bulunmalıdır.
3. Taraflar, yenilenen kira sözleşmesinde kira bedeli artışı konusunda bir anlaşma yapmamış olmalılar, veya 5 yıldan fazla süreli bir kira sözleşmesi bulunmalı, ya da 5 yıl sonra yenilenmiş bir kira sözleşmesi olmalıdır​.
4. Davanın açılmasında hukuki menfaat bulunmalıdır.

 

Kira Tespit Davasının Süreci

Kira tespit davası süreci, taraflar arasında bir anlaşma olup olmadığına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Eğer taraflar arasında bir anlaşma varsa, kira bedeli artış oranı son 12 aylık tüketici fiyat endeksi ortalamalarına göre belirlenir. Eğer taraflar arasında bir anlaşma yoksa, kira bedeli, kiralanmış olanın durumunu dikkate alarak, adil bir şekilde hakim tarafından belirlenir. Bu davalarda bilirkişi ve uzman görüşü gibi delillerden yararlanılır ve hakim, bilirkişi raporlarını ve diğer delilleri de dikkate alarak hak ve nesafete göre karar verir, bu nedenle uygulamada genellikle kiracının eski kiracı olması nedeniyle hak ve nesafet gereği %10 ile %20 arasında hakkaniyet indirimi uygulanarak kira bedeli güncellenir.

 

Hukuki Yol ve Sürecin Önemi

Kira tespit davaları, hem kiracıları hem de ev sahiplerini korumak ve bunu yaparken piyasa dengesinin bozulmasını önlemek amacıyla kira bedelinin adil bir şekilde belirlenmesini sağlar. Türkiye’de kira hukuku, taraflar arasındaki kira ilişkilerini düzenleyen ve her iki tarafın da haklarını koruyan önemli bir alanı temsil eder. Türk Borçlar Kanunu’nun 344. maddesi uyarınca, her yeni kiralama yılı için kira bedeli, tüketici fiyat endeksinin on iki aylık ortalama değişim oranına, mülkün durumuna ve benzer dairelerin kiralarına dayalı olarak belirlenmelidir​.